Van vlas tot linnen
Heel lang geleden maakten de mensen hun kleding van dierenvellen. Maar al heel gauw ontdekte iemand dat je van vezels van planten draadjes kunt maken. Die draadjes kun je in elkaar draaien tot garen. Met deze garens kan de wever dan op zijn weefgetouw doek weven. Van dit doek kunnen dan kleren worden gemaakt.
Op
deze pagina kun je zien en lezen wat de mensen hier in de buurt vroeger
moesten doen om van vlas linnen te maken.
Het
leuke kleine meisje met de bloemen heet Doortje. Ga maar met Doortje mee
en probeer alle vragen op te lossen die Doortje stelt.
Heel veel plezier met Doortje!
Weet
je wat mest is?
Hoe
ruikt mest?
Als
het lente wordt halen de boer en de knecht de mest uit de stal, laden hem
op de kar en brengen hem naar het land.
1
Wat staat er tegenwoordig voor een ploeg?
De
mest wordt op het land uitgestrooid en ondergeploegd. Het sterke paard
trekt de zware ploeg.
2
Wat is eggen?
Met een eg worden de grote brokken aarde kleiner gemaakt.
3
Reken eens uit wanneer het de honderdste dag van het jaar is.
4
Waar worden klompen van gemaakt?
Vlaszaad wordt ook wel lijnzaad genoemd.
Het
is heel klein en glad. Om te zorgen dat het niet wegwaait wordt het met de
klompen aangetrapt.
5
Waarom zou het onkruid er met de hand worden uitgetrokken?
Tussen
het vlas begint ook onkruid te groeien. Dit wordt er met de hand
uitgeplukt.
6
Hoeveel
blaadjes zitten er aan een vlasbloemetje?
In
juni komen er kleine lichtblauwe bloempjes aan de vlasstengels.
’s
Morgens gaan ze open en na een paar uur vallen ze al weer af.
7
In welke maand is het vlas rijp?
Ongeveer
honderd dagen na het zaaien is het vlas rijp. De planten worden met de
hand uit de grond getrokken.
8
De bossen vlas drogen door de …….. en door de …….
Het
vlas wordt in bossen bij elkaar gebonden en op het veld gezet om te
drogen. Daarna wordt het naar de boerderij gebracht.
9
Wat waren die zaadbolletjes eerst?
De
meid trekt het vlas door de repel.
De
kleine zaadbolletjes, bovenaan de stengels, vallen eraf.
10
Zou dat roten of rotten lekker ruiken?
De
bossen vlas worden nu in een ven in het water gelegd om te roten.
Roten
betekent eigenlijk rotten.
11
Hoe heet dat wat opa en de knecht hier doen?
Ondertussen
slaan opa en de knecht op de boerderij met dorsvlegels het vlaszaad uit de
zaadbolletjes.
12
Hoeveel dagen zijn drie weken?
Na
drie weken is het vlas ver genoeg gerot.
13
Waarmee draait opa het vlas om?
Het
natte vlas moet eerst weer dragen op een grasveld.
14
Wat is een smeulend vuur?
Boven
een smeulend vuur wordt het vlas dan verwarmd.
15
Zou jij zo’n feestje leuk vinden?
Meisjes
uit de buurt komen helpen bij het braken van vlas. Zij breken de
stengels kapot. De buigzame vezels in de stengel breken niet.
16
Na
het braken is te zien hoe groot de oogst is.
Dan
wordt er een klein feestje gevierd. Er komt een muzikant met een harmonica
en er wordt gedanst.
17
Wie
hadden er vroeger ook een zwaard?
(sweert= zw…..rd)
Tussen
de vlasvezels zijn kleine stukjes hout blijven zitten. De meid slaat ze
eruit op de zwingel met een houten zwaard.
18
Wat
betekent:
Op
de hekel kamt de boerin het vlas.
De
lange vezels die overblijven bindt zij in kleine popjes bij elkaar.
19
Als een poes spint, maakt ze dan ook garen?
Van
de lange vezels spint de boerin met een dunne draad. De meid maakt grover
garen van korte vezels die in de hekel achterbleven.
20
Waarom
zouden mensen bruine garens niet mooi hebben gevonden?
De
gesponnen garens hebben een bruine kleur. In een bak met water lost de
kleurstof langzaam op en wordt het garen licht van kleur.
21
Heb jij wel eens een wever aan het werk gezien?
De
wever maakt op zijn weefgetouw het linnen voor de beddenlakens en hemden.
22
Wat
betekent: bleken?
Om
het linnen nog witter te maken moet het een paar weken in de zon bleken
23
Waarom zou de boerin zo trots zijn?
Heel
trots legt de boerin het mooie witten linnen in de kast.
24
Teksten:
Piet van Nunen
Tekeningen
van Doortje: Inge
Schriever
Tekening
van weefgetouw: Piet
van Nunen
Foto’s
in het boekje: Gemaakt tijdens de opnamen van de Vlasfilm
Lay-out:
Piet van Nunen
Een
uitgave van het
H(istorisch)
E(ducatief) P(latform) ter gelegenheid van het project ‘VLAS’ voor
leerlingen van Basisscholen.
Horst, september 1999