Hegelsom
De vondst van een zogenaamd rijk vorstengraf in 1979 levert het bewijs voor prehistorische bewoning in Hegelsom, één van de oude gehuchtnamen in de voormalige gemeente Horst.
De bouw van kerken en scholen was het begin voor het ontstaan van echte dorpen. In 1886 kwam er een lagere school in America en in 1891 in Griendtsveen. Bijna dertig jaar later, in 1917, volgde Melderslo. De opening in 1930 van een lagere school in Hegelsom, drie jaar later gevolgd door de bouw van een kerk met pastorie was de start voor het kerkdorp Hegelsom.
Interessant is het ontstaan van de ligging van het centrum van Hegelsom, tussen Hegelsom en Voor-America. In 1920 en in 1930 konden de mensen van Hegelsom en Voor-America het maar niet eens worden over de vraag waar het centrum moest komen te liggen. Er waren tegenstellingen tussen de bewoners van Hegelsom en Voor-America. De oude situering van Hegelsom is aan de Stationsstraat en die van Voor-America aan de Bosstraat en Speulhofsbaan.
De naam Voor-America leefde niet zo erg, in de volksmond sprak men van De Hei. Bovendien zou die naam naast het toen al een halve eeuw bestaande dorp America maar verwarrend werken. Ook oude, sociale tegenstellingen tussen boeren (Hegelsom) en arbeiders (De Hei) speelden een rol. Vooral bij huwelijken kon dit wel eens tot spanningen leiden. Naast de al genoemde gehuchten, kom je ook namen van buurten of boerderijen tegen als “op de Kogel”, “op den Homberg”, “op den Hein”, “op den Asdonk”, “op de Nies”, “op Wienes” en “op de Reysenbeck”.
Al in de vergadering van 10 juli 1920 sprak de gemeenteraad over “het verzoek der bewoners aan den Hegelsom om aldaar een school te bouwen voor 145 kinderen”, maar eerst op 19 februari 1929 viel het beslissende besluit tot oprichting. Met grote moeite wist Deken Creemers de zusters Ursulinen van de Congregatie “De Bisweide” uit Grubbenvorst te bewegen deze school te bouwen. Het zou een meisjesschool worden met de jongens van de laagste twee klassen. In 1930 werd de nieuwe school geopend. De school werd nauw betrokken bij de oprichting van de kerk drie jaar later. In 1933 vertrokken de zusters. De intussen legendarische meester J.M.J. (Sjeng) Wijnen uit Maasbree werd benoemd als schoolhoofd van een lagere school voor jongens en meisjes.
Wie tegenwoordig Hegelsom binnenkomt, ontmoet een welvarend dorp met ruim vijftienhonderd inwoners. In het hart van het dorp liggen de kerk, het gemeenschapshuis, de basisschool en de gymnastiekzaal. Helaas verdwenen de laatste jaren het postkantoor, de Rabobank, de Boerenbond, winkels en horecazaken. Er is een uitgebreid en gevarieerd verenigingsleven.